Een historische wandeling door het Patershol

'Het Patershol', een plek in het centrum van de stad, is niet groter dan dertien straatjes en een pleintje. Vijf eeuwen geschiedenis concentreren zich op een oppervlakte van nagenoeg 4,5 ha., en dat vanaf de 15de eeuw tot nu. Historisch sleept de wijk een wisselende reputatie met zich mee, een heen en weer van vijf eeuwen tussen welstand en marginaliteit.
Het prille begin

Gent – plan Castrum (burchtgebied) Oudburg – uit "Gent, Schets van een sociale geschiedenis" van Hans Van Warveke Gent-Stadsarchief
In het begin van de 10de eeuw werd langs de linkeroever van de Leie, op ongeveer één kilometer van de samenvloeiing met de Schelde, een omwalde grafelijke versterking of castrum in de vorm van een eiland opgericht.
In dat grafelijk gebied, los van de "Oude Stede van Gent” werd in de 10de eeuw deze site versterkt en uitgebreid waardoor een "novum castellum" ontstond. Het eiland, waar de horigen van de graaf verbleven, kreeg de naam "vetus burgus" of Oudburg. Pas in de late 11de eeuw werd door de graaf een stenen zaalgebouw opgericht op de plaats van het “novum castellum". Dat werd op het einde van de 12de eeuw vergroot en onder graaf Filip van den Elzas omgebouwd tot een machtige burcht. In de schaduw van deze burcht -het Gravensteen- ontstond de wijk, in de lengte doorsneden door de in 1872 gedempte Plotersgracht.
De Oudburg, het deel tussen de Leie en de loop van de Plotersgracht, was oorspronkelijk bezit van de graven van Vlaanderen en werd in 1274 bij het Gentse schependom gevoegd. Zijn versterkte poorten werden binnenpoorten, zonder defensieve betekenis. Ze werden in de late middeleeuwen afgebroken, wat meteen de fusie met Gent betekende. In 1363 werd daar het Kinderen Alyns hospitaal opgericht, nu een schitterend museum, het “Huis van Alijn”. Het noordwestelijk gedeelte, rechts van de Plotersgracht( naar “de Lange Steenstraat toe), behoorde tot het "Borchgravengerechte". Dit gebied werd sinds de tweede helft van de 11de eeuw door de kastelein van Gent in leen gehouden van de graaf van Vlaanderen en op het einde van de 13de eeuw verkocht aan de schepenen van Gent.